Šta je autizam?

Autizam je neurorazvojni poremećaj koga karakterišu značajna oštećenja u oblasti recipročnih socijalnih interakcija i obrazaca komunikacije, kao i ograničen, stereotipan i repetitivan repertoar ponašanja, interesovanja i aktivnosti (SZO, 1992). Javlja se u ranom detinjstvu, zahvata sve psihičke funkcije i traje tokom celog života. Autizam predstavlja jedan od poremećaja iz autističnog spektra, pored Aspergerovog sindroma, atipičnog autizma, nespecifikovanog pervazivnog poremećaja i dezintegrativnog poremećaja u detinjstvu (DSM- V).

Šta je uzrok autizma?

Iako postoje brojne teorije i istraživanja o prisustvu genetske predispozicije u nastanku autizma, pravi uzrok autizma nije poznat. Genetski činioci, faktori okruženja i složena interakcija gena i okoline mogu biti razmatrani kao potencijalni faktori rizika za pojavu poremećaja iz autističnog spektra, s tim da ne postoji dovoljan broj dokaza za ovakve tvrdnje.

Koja je učestalost autizma?

U poslednje četiri decenije došlo je do promena u razumevanju i prevalenciji poremećaja iz autističnog spektra. Danas se smatra da je prevalencija autizma oko 1 na 1000 dece, a poremećaja iz autističnog spektra 6-7 na 1000 dece, pri čemu se uočava odnos između dečaka i devojčica oko 4:1.

Koji su znaci autizma kod dece?

Odsustvo protodeklarativnog pokazivanja (pokazivanje prstom);
Odsustvo kontakta očima;
Nerazvijen ili odložen početak govora;
Nedostatak gestovne komunikacije (pa-pa, taši-taši i sl.);
Nerazvijena simbolička igra;
Vezivanje za neuobičajene predmete ili delove predmeta;
Prisustvo stereotipnih, repetitivnih pokreta (tapšanje ili lepršanje rukama, hodanje na prstima, njihanje i sl.)
Povišena ili snižena osetljivost na dodir, zvuk, miris, ukus ili bol;

Različiti autori navode pojedine znakove autizma već kod odojčadi. Jedan od prvih znakova autizma je izostanak socijalnog osmeha oko trećeg meseca života, zatim neizražavanje emocija, nereagovanje na emocije majke, bezrazložan i dugotrajan plač, strahovi, poremećaj sna ili ishrane.

Kako se postavlja dijagnoza autizma?

Dijagnoza autističnog poremećaja se postavlja na osnovu opservacije detetovog ponašanja u različitim situacijama, kao i njegovoj anamnezi. Prilikom analize simptoma od pomoći mogu da budu intervjui sa roditeljima ili osobama bliskim detetu, kao i skale za procenu ponašanja (najpoznatije su M-Chat I CARS). Pre početka tretmana autizma, neophodno je utvrditi težinu samog poremećaja i simptoma koji ga prate.

Kada započeti tretman autizma?

Važno je da se prvi znaci autizma što pre prepoznaju kako bi se pravovremeno oblikovao pristup tretmanu i primenila terapija. Pod tretmanom se podrazumeva uklanjanje nepoželjnih simptoma i njima pridruženih stanja. Ranim tretmanom se može promeniti tok određenih simptoma, pa se tako zaustavljaju ili ublažavaju negativne posledice, ali i doprinosi poboljšanju socijalizacije. Dosadašnja istraživanja su pokazala da deca sa autizmom do svoje pete godine postižu značajno bolje rezultate u svim segmentima svakodnevnog funkcionisanja ukoliko su uključena u programe rane intervencije. Jedna od najčešće spominjanih podela ranih intervencijskih programa je na bihejvioralne (ABA metod) i razvojne (DIR Floortime).

Velika slika

Velika slika